Phát hiện ở quán cà phê

PHÁT HIỆN Ở QUÁN CÀ PHÊ
Tiểu luận Đào Hiếu
Những điều người ta nói sau lưng mình không hẳn đã là xấu. Bởi vì nếu không có những lời đó chưa chắc tôi đã viết được bài báo này.
Chỉ khi rời quán cà phê, về nhà, tôi mới nhận được những lời đó. Nó vang lên trong điện thoại. Cuộc gọi của một người bạn thân: “Lúc nãy khi mày vừa đi thì có người nói: cái tay Đào Hiếu này viết bạo quá, chỉ trích nhà nước cỡ đó thì chỉ có mấy tay cò mồi hoặc là công an văn hóa đội lốt nhà văn mới dám làm.”
Câu nói sau lưng ấy như cái công tắc đèn điện, nó vừa bật lên trong cái đầu mù mịt của tôi, làm bừng sáng một khuôn mặt. Rồi nhiều khuôn mặt. Lố nhố. Lướt qua trí nhớ tôi, trôi dạt, đọng lại, hội tụ, định dạng ngay trước mũi. Tôi ngửi thấy được mùi của họ. Nhưng họ không là ai cụ thể. Họ là một tầng lớp, một nhóm bạn thân quen. Vẫn chơi. Vẫn bù khú, nhậu nhẹt, tán dóc. Một đám bằng hữu mà tôi không bao giờ từ bỏ, ghét bỏ. Vì họ có tri thức, có tấm lòng. Họ tốt. Họ là bạn tôi.
Chỉ có điều…
*
Tôi biết mình là ai. Tôi viết bạo. Tôi có một trang web cũng rất bạo. Sao tôi không bị bắt, sao trang web của tôi không bị dẹp tiệm hay phá hoại?
Trước nay tôi vẫn nghĩ mình là một thằng liều mạng, một kẻ chịu chơi. Cái gì mình cho là đúng thì viết, cái gì mình thấy là sai thì lên án, phê phán, nguyền rủa. Đơn giản là vậy. Vài người bạn bảo tôi: “Công an nó theo dõi mày đấy, coi chừng!” Tôi nói: “Việc của họ thì họ làm, việc của mình thì mình làm, hơi đâu mà lo. Cứ lo sợ thì chẳng làm gì được.”
Đó là chuyện trước đây.
Bây giờ, sau khi nghe “câu nói sau lưng” kia, thì đã khác rồi.
*
Khác như thế nào?
Rằng không phải tôi “chịu chơi” hay “liều mạng” mà chỉ là một thằng “cò mồi”, một tên “công an văn hóa đội lốt nhà văn”. Bằng chứng là tôi viết tự do thoải mái như thế nhưng có ai hù dọa răn đe bắt nhốt gì tôi đâu.
Rất may là khi biết có người nghĩ về mình như vậy tôi mới phát hiện một sự thực: đó là sở dĩ tôi có thể viết tự do thoải mái như thế là vì chế độ cộng sản ở Việt Nam hiện nay phớt lờ những gì người ta viết trên mạng. Mặt của họ đã dày như cái mo rồi, có lấy ngòi bút mà chọc vào má, họ cũng chẳng “ngứa”.
Rồi tôi lại phát hiện thêm một sự thực nữa: đó là chính giới cầm bút trong nước hiện nay bị nỗi sợ hãi truyền kiếp (từ thời Nhân văn giai phẩm) làm cho khiếp đảm nên không dám viết, thi thoảng mới có vài anh nhà báo, nhà văn viết một bài gì hơi “có vấn đề” một chút, thì giấu giấu, đút đút, quan trọng hóa đến khốn khổ.
Còn viết huỵch tẹc như tôi thì được khen là “dũng cảm” hoặc bị nghi ngờ là “cò mồi” là “công an văn hóa”. Tôi cám ơn lời khen ấy nhưng tôi xin thưa rằng tôi chẳng dũng cảm gì cả, cũng chẳng bao giờ được cái hân hạnh làm anh công an văn hóa vô cùng cao quý của Đảng.
Tôi chỉ là một anh công chức quèn đã về hưu. Đơn giản như vậy. Nhưng tôi dám viết. Còn các anh (đang sống trong nước) sao im lặng? Sao chết nhát thế? Cứ viết đi. Viết như những gì các anh đã suy nghĩ, đã từng nói với tôi. Với bè bạn, với đồng nghiệp. Viết đi chứ. Tại sao cứ nghĩ rằng nhà nước cộng sản sẽ xét nhà, tịch thu máy tính, bắt bỏ tù?…
Tôi cũng đã từng bị như vậy, nhưng thời đó qua rồi. Các anh cứ mạnh dạn viết đi. Nếu không dám viết thì đừng có mà đổ thừa cho chế độ.
Nếu các anh không dám viết thì chẳng lẽ quanh đi quẩn lại chỉ có Lữ Phương, Bùi Minh Quốc, Tiêu Dao Bảo Cự, Đào Hiếu, Hà Sĩ Phu…thôi sao? Các anh nghĩ chúng tôi là ai? Háo danh? Chơi nổi? Thích chính trị? Muốn làm bộ trưởng? Muốn lập đảng phái này nọ?
Hay các anh đứng ngoài cuộc vì các anh muốn làm văn học phi chính trị? Đó chỉ là ngụy tín. Không bao giờ có thứ văn học đó đâu. Hay các anh đang mai phục, náu mình? Ôi thôi, trong tình hình này mà còn mai phục và náu mình thì có khác gì “bọn cơ hội”. Hay các anh muốn nói: “Hãy để yên cho nhà nước xây dựng cầu đường, bệnh viện, trường học, nhà máy, đừng la lối chỉ trích, rách việc…” Các anh không biết rằng nhà nước xây dựng có một mà “ăn” tới năm ba phần sao? Xây cầu thì cầu sập chết hàng trăm người, làm đường thì đường sạt lở, bỏ ra hàng trăm triệu đô-la để làm hệ thống thoát nước Hà Nội thì Hà Nội chìm trong biển nước, hao tốn 10.000 tỷ đồng để làm hầm ngầm Thủ Thiêm thì hầm nứt, nuớc rò rỉ tùm lum… chuyện đó ở Việt Nam đứa con nít nó cũng biết.
Vậy các anh lấy cớ gì mà đứng ngoài cuộc? Sao không giúp chúng tôi một tay? Có ai cấm các anh viết đâu? Có ai bỏ tù các anh đâu? (Tôi đã chứng minh bằng chính bản thân mình, các anh không tin sao? Hay là các anh cũng nghĩ tôi là cò mồi, là công an văn hóa?)
Trong bài “Tổ quốc của kẻ sĩ” nhà văn Nguyễn Gia Kiểng đã viết:
“Mỗi người có cách riêng để luồn lách và tồn tại. Tất cả đều khôn, không ai chịu dại cả. Kết quả tổng hợp là đất nước vẫn tiếp tục quằn quại trong độc tài và lạc hậu. MỘT DÂN TỘC GỒM TOÀN NHỮNG NGƯỜI KHÔN LÀ MỘT DÂN TỘC RẤT ĐẦN ĐỘN. Chỉ có thể coi là yêu nước những người sẵn sàng chấp nhận một sự dại dột nào đó cho đất nước.”
Nếu những nhận xét trên của ông Nguyễn Gia Kiểng là chính xác thì giới trí thức văn nghệ sĩ chúng ta có vĩnh viễn làm gia nô cho chính quyền cộng sản cũng là đáng đời.

Ngày 21.03.2009
ĐÀO HIẾU

PHẢN HỒI CỦA ĐỘC GIẢ TALAWAS BLOG
hoangdung nói:
23/03/2009 lúc 2:36 chiều
Tôi ở nước ngoài,có theo dõi các web và blog trong nước.Website của Anh và blog của anh Nguyễn Quang Lập hay lắm.Mong các Anh luôn tự tin và tiếp tục viết. Trong các họa, nếu có và gặp phải, thì họa văn hóa là cao nhất và dễ chịu nhất. Có phải vậy không?
TracTreo nói:
23/03/2009 lúc 10:05 sáng
Tôi hiểu nỗi bực mình của anh ĐH khi viết bài này. Và, không chỉ bực mình, còn có nỗi đau trong đó. Đau cho mình, và cả đau cho người.
Tôi sẽ không biện hộ cho những người đã có những nhận xét mà anh vừa kể trên, bởi vì, nói xấu (ở đây, còn hơn là nói xấu đơn thuần, còn có thể gọi đích danh là hạ nhục) một người khi trong tay không có một bằng chứng nào, là một hành vi tệ hại.
Tuy nhiên, tôi muốn tâm tình với anh ĐH một điều. Đó là, như những cái tên lẻ loi anh kể trong bài viết của mình, những ĐH, TDBC, HSP, BMQ, LP… hoặc có thể lấn sân ra ngoài vòng văn nghệ, chúng ta có thể kể thêm được bao nhiêu người, có vượt số ngón trên tứ chi của con người hay không? Tôi e là… không.
Những kẻ tiên phong hiếm hoi bao giờ cũng bị bầm dập bởi chính cái đám đông được hưởng lợi từ cái hành xử tiên phong của họ. Đó là một “quy luật muôn đời”, gần như ở đâu cũng vậy, thời nào cũng vậy.
Giá mà anh ĐH bớt đi được những hằn học trong bài viết của mình, có lẽ tốt hơn nhiều. Phải không anh?
LyenSon nói:
23/03/2009 lúc 9:19 sáng
Không phải ai cũng có khả năng viết, nhất là những bài chính luận về thực trạng xã hội. Nên ai có năng khiếu thì cứ viết, những người còn lại mà có tấm lòng thì sẽ đọc và truyền miệng qua người khác, có thể từ quán cà phê…Thực tế chính quyền không quá sợ những thông tin lan truyền trên mạng, tuy rất ngại nó được phổ biến (đơn cử nếu không ngại thì đã không phải vượt fire wall mới vào xem Talawas được). Vì họ biết rằng, số người có khả năng truy cập mạng và được xem những bài viết phản ảnh hiện thực xã hội không nhiều.Vì vậy, theo tôi, người đọc và phổ biến đến những người không có điều kiện truy cập internet, cũng cần thiết không kém người viết bài hay.
Nguyen Tam Bao nói:
23/03/2009 lúc 8:16 sáng
Việc ông Đào Hiếu “viết bạo” mà không việc gì có thể hiểu thế này được chăng:
Công an văn hóa thấy những bài viết của ông dù bạo nhưng vô hại, có tác dụng như những cái valve an toàn để giải tỏa bức xúc cho người đọc.
Đảng cộng sản chỉ sợ sự bất mãn được tích tụ lại mà không có chỗ giải thoát, dẫn đến nguy cơ bùng nổ thành “cách mạng”. Hơn nữa khi một đám đông bất mãn mà không có tổ chức, không có sự lãnh đạo tốt để có thể hội tụ sức mạnh tập thể, thì cũng chẳng có gì đáng sợ lắm đối với chế độ.
Họ khôn ngoan ở chỗ chỉ đàn áp một cách chọn lọc những yếu tố có khả năng tích tụ sự bất mãn, là mầm mống dẫn đến sự hội tụ sức mạnh tập thể - như việc thành lập đảng phái chính trị hay tổ chức dân chủ chẳng hạn, hoặc những bài viết có khả năng kích động “tinh thần dân tộc” của sinh viên và thanh niên trẻ để họ cùng nhau xuống đường …
Ngoài ra, không phải ai cũng cho rằng “liều mạng, chịu chơi” là hay. Sự thận trọng và tính hiệu quả mới đáng quí. Vấn đề là đạt được mục đích